Wskaźniki referencyjne

Przeczytaj czym są wskaźniki referencyjne. Dowiedz się gdzie możesz podpisać aneks do umowy kredytowej, w sytuacji, kiedy wskaźnik referencyjny WIBOR przestanie być opracowywany i publikowany lub utraci reprezentatywność.

Czym są wskaźniki referencyjne

Wskaźniki referencyjne stosowane są na rynkach finansowych. Na ich podstawie banki wyznaczają oprocentowanie kredytów, lokat, produktów strukturyzowanych, papierów dłużnych, a także innych instrumentów finansowych. Dzięki wskaźnikom referencyjnych strony umów są w stanie określać swoje wzajemne zobowiązania i rozliczać transakcje. Wskaźniki referencyjne są określone dla danej waluty, min. dla PLN. Na polskim rynku stosowane są następujące wskaźniki referencyjne: WIBOR, LIBOR, EURIBOR oraz WM Reuters Spot Rate.  

Wartość wskaźnika referencyjnego obliczana jest na podstawie zewnętrznych danych. Wartość wskaźników jest zmienna w zależności od sytuacji ekonomicznej.

Wskaźniki referencyjne - podstawowe informacje

Na podstawie wskaźników referencyjnych: 

  • bank wyznacza oprocentowanie kredytów (np. kredytu konsumenckiego, kredytu hipotecznego, inwestycyjnego, obrotowego), lokat, produktów strukturyzowanych, papierów dłużnych i innych instrumentów finansowych,
  • strony umów mogą określać swoje wzajemne zobowiązania i rozliczać transakcje.


WskaźnikWalutaAdministrator
WIBORPLNGPW Benchmark S.A.
WIBIDPLNGPW Benchmark S.A.
EURIBOREUREuropean Money Markets Istitute
SOFRUSDFederal Reserve Bank of New York 
SARONCHFSIX Index AG
SONIAGBPBank of England

Komisja Europejska lub krajowy organ może wyznaczyć zamiennik wskaźnika referencyjnego. Może tego dokonać pod określonymi w Rozporządzeniu BMR warunkami i wyłącznie w odniesieniu do określonego katalogu wskaźników referencyjnych. 

Jeśli Komisja Europejska lub krajowy organ wyznaczy zamienny wskaźnik referencyjny, będzie on z mocy prawa używany w umowach, w których nie ma klauzuli awaryjnej lub jest ona nieodpowiednia. W pozostałych przypadkach stosowane będą zapisy z umowy i zawartej w niej klauzuli awaryjnej.

1) Ryzyka ogólne – w obrębie, których zidentyfikowane są następujące ryzyka związane ze stosowaniem wskaźników referencyjnych:

  • administrator danego wskaźnika referencyjnego może podjąć decyzję o zaprzestaniu opracowywania danego wskaźnika albo odpowiedni organ może cofnąć administratorowi zezwolenie na opracowywania wskaźnika;
  • niektóre wskaźniki referencyjne, w tym ich metodologia, z przyczyn regulacyjnych lub biznesowych, mogą ulec zmianie przez administratora danego wskaźnika referencyjnego;
  • wskaźniki referencyjne mogą przestać być publikowane lub opracowywane w całości lub w odniesieniu do konkretnego okresu odsetkowego lub konkretnej waluty, a odpowiednie wskaźniki alternatywne mogę nie zostać wyznaczone;
  • wskaźniki referencyjne mogą przestać w sposób adekwatny odzwierciedlać dane realia gospodarcze lub dany rynek. Może to wynikać z zaprzestania przekazywania danych wejściowych przez podmioty przekazujące takie niezbędne do opracowywania dane lub z tego, że wskaźnik referencyjny zostanie uznany przez właściwy organ nadzoru za niewiarygodny, przez co nie będzie kwalifikował się do pomiaru danego rynku bazowego.

2) Ryzyko zmiennej stopy procentowej

W przypadku kredytów o zmiennym oprocentowaniu, zmiana wartości wskaźnika referencyjnego może spowodować wzrost części odsetkowej raty kredytu, powodując tym samym wzrost całkowitego kosztu kredytu.

Poniżej przykład:

Klient ma kredyt, którego oprocentowanie wynosi 2,10%. Na oprocentowanie składają się: wskaźnik w wysokości 0,10% oraz marża 2%.

Jeśli wskaźnik wzrośnie o 0,50%, do poziomu 0,60%, oprocentowanie kredytu wzrośnie o 0,5% i wyniesie 2,60%

3) Ryzyko zmiany przez administratora metody opracowywania wskaźnika referencyjnego

Podmiot, który opracowuje dany wskaźnik referencyjny jest uprawniony do wprowadzenia zmiany w metodzie opracowywania wskaźnika referencyjnego (w tym istotnej zmiany). Tryb wprowadzenia takiej zmiany określony jest w dokumentacji wskaźnika referencyjnego publikowanej przez administratora na jego stronie internetowej.

Jednak dokonanie takiej zmiany przez administratora poprzedza proces konsultacji publicznych. W ramach tych konsultacji administrator określi zakres proponowanej zmiany oraz jej uzasadnienie. Uzasadnieniem dla dokonania przez administratora zmiany w metodzie opracowywania wskaźnika referencyjnego może być m.in. konieczność dostosowania metody opracowywania wskaźnika referencyjnego do wymogów Rozporządzenia BMR, wytycznych organu nadzoru lub rekomendacji jednostki nadzorczej.

Konsekwencją dokonania przez administratora zmiany w metodzie opracowywania wskaźnika referencyjnego może być np. zmiana wartości wskaźnika. Jeśli w wyniku dokonanej przez administratora zmiany w metodzie opracowywania wskaźnika nastąpi podwyższenie jego wartości, spowoduje to wzrost części odsetkowej raty kredytu, powodując tym samym wzrost całkowitego kosztu kredytu.

4) Ryzyko zaprzestania przez administratora opracowywania wskaźnika referencyjnego w sposób trwały lub czasowy

Podmiot, który opracowuje wskaźnik referencyjny jest uprawniony do zaprzestania w sposób trwały opracowywania wskaźnika referencyjnego. Tryb takiego postępowania określona jest w dokumentacji wskaźnika referencyjnego publikowanej przez administratora na jego stronie internetowej, z zastrzeżeniem przewidzianych w tym zakresie uprawnień organów nadzoru wynikających z art. 21 oraz 23 Rozporządzenia BMR. 

Administrator może podjąć decyzję o zaprzestaniu opracowywania wskaźnika referencyjnego w szczególności z przyczyn biznesowych (czynnik pozaekonomiczny) lub z uwagi na uznanie przez administratora, że dane wykorzystywane do opracowywania wskaźnika referencyjnego nie są reprezentatywne dla rynku lub realiów gospodarczych, których pomiar jest celem tego wskaźnika referencyjnego. 

Sam proces zaprzestania opracowywania wskaźnika referencyjnego poprzedza proces konsultacji publicznych, w ramach których administrator określi datę, od której zamierza zaprzestać opracowywania wskaźnika referencyjnego.

Metoda opracowywania wskaźnika referencyjnego zazwyczaj wskazuje, że istnieją okoliczności, w których w danym dniu administrator może nie być w stanie wyznaczyć wartości wskaźnika referencyjnego. Może się tak zdarzyć na przykład w sytuacji nieotrzymania przez administratora wystarczającej ilości danych niezbędnych do wyznaczenia w danym dniu wartości wskaźnika referencyjnego.

Bank Pocztowy – podobnie jak cały sektor bankowy - opracował Plan Awaryjny określający działania, które zostaną podjęte w sytuacji, gdyby wskaźniki referencyjne w istotny sposób uległy zmianie lub nie były już opracowywane.  

W umowach, jakie obecnie są zawierane z Klientami Banku Pocztowego, opisane są zasady postępowania w takim przypadku. Natomiast dla umów nieposiadających zapisów w zakresie Planu Awaryjnego, Bank przygotował możliwość podpisania bezpłatnego aneksu. 

Jednocześnie Bank monitoruje działania po stronie regulatorów i administratorów wskaźników, zarówno na szczeblu krajowym, jak i europejskim w zakresie wskaźników referencyjnych.

Od 1 stycznia 2018 roku w Unii Europejskiej obowiązują nowe wymogi określające zasady opracowywania, a także stosowania wskaźników referencyjnych. 

Aby zapewnić przejrzystość, wiarygodność i rzetelność wskaźników referencyjnych na terenie Unii Europejskiej oraz aby zapewnić zwiększą ochronę konsumentom, zostało wydane tzw. Rozporządzenie BMR – „Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014 /17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014” (pełna treść Rozporządzenia dostępna jest tutaj wraz z nowelizacją). 

Wskaźniki referencyjne są opracowywane przez administratorów - niezależny podmiot, który podlega nadzorowi organu publicznego. W Polsce nadzór nad opracowywanymi wskaźnikami sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego (https://www.knf.gov.pl/dla_rynku/Wskazniki_referencyjne).

Administrator gwarantuje, że dany wskaźnik referencyjny rzetelnie oddaje rzeczywistość ekonomiczną (rynkową). Bierze też odpowiedzialność za to, że dane, na podstawie których obliczane są wskaźniki referencyjne są kompletne i rzetelne.

Wartość wskaźnika referencyjnego obliczana jest na podstawie zewnętrznych danych. Wartość wskaźników jest zmienna i ma na nią wpływ sytuacja ekonomiczna. Administrator wskaźnika wyznacza wskaźnik zgodnie z przyjętą metodyką i dba o spójność tego procesu z obowiązującymi regulacjami.

Pytania i odpowiedzi w zakresie aneksowania umów

Nie, aneks jest bezpłatny.

Zapraszamy do placówki Banku Pocztowego, najbardziej dogodnej dla Pastwa lokalizacji. Wykaz placówek poniżej:

Podpisanie aneksu nie wpływa na sposób naliczania oprocentowania do momentu wystąpienia ewentualnego zdarzenia regulacyjnego. W przypadku gdy to zdarzenie wystąpi, zmienimy sposób ustalania oprocentowania na ten, który zawarliśmy w klauzuli awaryjnej aneksu.

Aneks, który przygotowaliśmy nie ma określonego terminu, w którym powinien być podpisany. Zachęcamy jednak do podpisania aneksu tak szybko jak to możliwe, by zabezpieczyć Państwa umowę przed skutkami ewentualnego zdarzenia regulacyjnego, które może wystąpić w przyszłości.

Jeśli nie podpiszą Państwo aneksu na tę chwilę nie wpłynie to na Państwa umowę. Będzie to miało jednak znaczenie, jeśli wystąpi tzw. zdarzenie regulacyjne tj. zaprzestanie opracowywania i publikowania wskaźnika czy też istotna zmiana wskaźnika.

Tak, żeby aneks był ważny i skutecznie zawarty, muszą go podpisać wszystkie osoby, które na dzień podpisania aneksu są stroną umowy.

W sytuacji, kiedy wskaźnik referencyjny WIBOR przestanie być opracowywany i publikowany lub utraci reprezentatywność, Bank Pocztowy proponuje podpisanie aneksu, by móc bez zakłóceń kontynuować z Państwem umowę.

chat z konsultantem